Het Spel van Invloed en de relatie tussen Poetin en het Westen

Het Spel van Invloed en de relatie tussen Poetin en het Westen

Het zijn roerige tijden. De oorlog tegen COVID-19 is nog niet voorbij of we worden geconfronteerd met een nieuwe oorlog; de invasie van Rusland in de Oekraïne. Of liever gezegd Poetin zijn aanval op de Oekraïne. 

Over 3 weken start de training STEVIG STAAN in werk relaties aan de hand van het spel van invloed van Dicky IJbema. Op dit moment ben ik de laatste hand aan de online lessen aan het leggen. Ik zit er middenin terwijl de wereld op zijn kop staat. 

Het Spel van Invloed (van sociaal psycholoog Dicky IJbema) schetst 2 rollen binnen een sociale context: de Speler en het Slachtoffer. Het is een verbluffend praktisch model dat naast inzicht over de ander en jezelf, handvatten geeft hoe de regie te behouden en dus pro-actief te blijven. 

Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de TA van Eric Berne of de Kernkwadranten van Daniël Ofman, dat beperkt blijft tot een inzicht binnen een gesprek of reeks gesprekken over jezelf, maar geen praktische oplossing biedt om je doel te behalen of invloed uit te oefenen op de relatie. 

In tweede instantie werpt het Spel van Invloed via jouw perspectief op de ander een vergrootglas op jezelf. Aan welke vaardigheden kun je werken om ‘speler’ te blijven en bewust je invloed uit te oefenen? Daarnaast biedt deze methode je vrij snel een keuze voor wat betreft het wel/of niet behouden/voortzetten van een relatie.

Op de situatie van Poetin en het Westen wilde ik het model het Spel van Invloed leggen. Mooi is dat je eigenlijk direct ziet dat Poetin helemaal geen ‘speler’ is. Je bent ‘speler’ als je je doel weet te bereiken én de relatie weet te behouden. Poetin richt zich alleen op zijn doel zonder de relatie te behouden. Dat is ‘slachtoffergedrag’. En sterker nog, het is duidelijk dat hij in de slachtofferrol machtsstrijd is beland. Het model beschrijft drie slachtofferrollen en drie spelersrollen. Als je doorslaat in een bepaalde spelersrol beland je automatisch in een slachtofferrol die daar tegenover staat. Dit geeft ook aan welke vaardigheden je wellicht zou kunnen gebruiken om te voorkomen dat de ander in een slachtofferrol belandt. Tegenover ‘de machtsstrijd’ staat de spelersrol ‘Er Tegenover staan’. Vaardigheden die hierbij horen zijn onder andere: zeggen wat je vindt en voelt, confronteren en grenzen aangeven. Afhankelijk van de gedragsfase waarin iemand verkeert; of hij assertief gedrag, asociaal gedrag, of agressief gedrag vertoont, weet je of iemand nog aanspreekbaar is en open staat voor verandering. Poetin vertoont overduidelijk agressief gedrag; hij zit in de agressieve gedragsfase. Als iemand agressief gedrag vertoont is hij niet meer bereikbaar, niet meer aanspreekbaar en kun je alleen de agressor isoleren of degene die wordt aangevallen beschermen of afscheiden van de agressor om een situatie te de-escaleren. Daarna, als de rust is wedergekeerd, kun je pogen (als speler) iemand opnieuw te bereiken. Op dit moment zijn Europa, de NAVO, Amerika allemaal druk bezig om hun grenzen aan te geven en te confronteren. Oftewel vaardigheden van ‘speler: Er tegenover staan’ toe te passen tegenover een onbereikbaar 'slachtoffer' die compleet is doorgeslagen. Gezien de fase van gedrag heeft dit op dit moment geen enkele zin.

Tijdens de training leer je dat je grenzen niet vroeg genoeg kunt aangeven. Als we terug kijken is dit nog nooit gebeurd. Volgens de krantenkoppen ‘kwam Poetin altijd al weg met andere verschrikkelijke machtsacties’. Is het Westen dan wellicht ook nooit 'speler' geweest? Dat gedrag past namelijk goed bij de 'slachtofferrol Onmacht' wat wordt gekenmerkt door: vermijden en terugtrekken, meepraten met de ander en klagen bij buitenstaanders. Het kenmerk van deze rol: zich onmachtig voelen om de ander te overtuigen. Hé, dat is wel degelijk 'slachtoffergedrag'! En er speelt in deze situatie nog iets anders. Namelijk, Poetin is nog nooit ‘speler’ geweest. Poetin springt tussen alle slachtofferrollen omdat hij zich helemaal niet om de relatie met het westen bekommert.  Hij is een meester in het maskeren. Als je zijn lichaamstaal bekijkt zie je dat hij niet congruent is als hij het glas heft met bijvoorbeeld Willem-Alexander. Ook in zijn handelingen gebruikt hij vaak gedrag dat past bij slachtofferrol: de Onmacht; 'smoesjes verzinnen, ontwijkende antwoorden en vaag taalgebruik'.

Deze leider heeft nooit goede intenties gehad. En je ziet hij is een junkie. Verslaafd aan ‘de macht’. Hoe langer mensen aan het roer staan hoe verslaafder ze raken aan de drug genaamd macht. Dat maakt dat ik me realiseer dat Poetin nooit een andere rol zal gaan spelen met alle gevolgen van dien. 

Het model leert ons welke vaardigheden je eigen moet maken om de verschillende spelersrollen te kunnen toepassen. Ook is een spelersrol niet heilig. Het biedt geen garantie voor een bevredigende oplossing van elke situatie. Het  brengt je wel sneller bij het maken van lastige keuzes omdat het inzicht geeft in de opties die je hebt. 

Een andere optie dan het uitschakelen van deze tiran lijkt er niet te zijn. Snel en adequaat handelen is de enige manier om hem te stoppen.

Hopelijk duurt dit niet lang meer…